Avustralya halkı, 3 yıl boyunca iktidarda kalacak 48. federal hükümeti belirlemek üzere bugün sandık başına gitti. Federal seçimlerde, iktidardaki İşçi Partisi, Liberal Ulusal Koalisyonu ve Yeşiller partisi yarışıyor. Buna göre seçmenler, Temsilciler Meclisi’deki 151 milletvekili ve Senato’nun 76 üyesinden 40’ı için oy kullandı. İşçi Partisi, 77 sandalyeyle üç yıldır tek başına iktidarken, muhalefette Liberal-Ulusal koalisyon 58 sandalyeyle, Yeşiller ise 4 sandalyeyle temsil ediliyor. Yaklaşık 27 milyonluk nüfusa sahip Kıta Ülkesi’nde 18,09 milyon kayıtlı seçmen, Temsilciler Meclisi ve Senato üyelerini belirlemek için oy kullanacak. Hükümetin kurulabilmesi için 151 sandalyeli mecliste en az 76 sandalye gerekiyor.
21 Mayıs 2022 yılında yapılan federal seçimlerde rekor bir oyla seçilen ve iktidarı Liberal Ulusal Koalisyonundan devralan İşçi Partisi, Temsilciler Meclisinde 77 Milletvekiliyle üç yıldan beri ülkede tek başına iktidar. Halen 19 Milletvekili bağımsız olmak siyasete devam ederken, Liberal Ulusal Koalisyonu ise 53 milletvekiliyle Temsilciler Meclisinde yer alan Ana muhalefet Lideri ve Liberal Parti Genel Başkanı Peter Dutton, ülkenin 32’nci başbakanı olmayı hedeflerken, İşçi Partisi ikinci bir üç yıllık dönem istiyor.
HAYAT PAHALLILIĞI SEÇİME DAMGA VURACAK:
Partiler beş hafta boyunca seçim vaatlerinde bulundu, seçmeni ikna etmeye çalıştı.Seçimlere, devam eden hayat pahalılığı ve konut sıkıntısı krizleri ve göçmenlerin durdurulması gibi önemli konular damgasını vurması beklenirken, seçim kampanyalarını yarışın iki büyük adayı İşçi Partisi Lideri Antony Albanese ve Liberal Ulusal Koalisyonu ve anamuhalefet lideri Peter Dutton arasında gerçekleşiyor.Beş haftandan beri devam eden seçim kampanyalarında, iktidar ve muhalefet çeşitli vaatlerle seçmenin desteğini almaya çalışarak, seçimin son düzlüğüne girdiler.
İKTİDAR VE MUHALEFET VATANDAŞIN OYUNU ALMAK İÇİN KOZLARINI PAYLAŞIYOR:
Buna göre; bu seçimde seçmenin, hayat pahalılığı, göçmen konusu, konut krizi ve ağır vergilerin sandıklarda asıl rol alacağı kayedildi. Başbakan Albanese, beş yıl içinde 1,2 milyon konut inşa ederek krizi yönetme sözü verirken, Muhalefet Lideri Dutton ise; göçü azaltarak konut için rekabeti azaltma sözü verdi. Ayrıca Avustralyalıların zorunlu çalışma alanı emeklilik fonlarındaki birikimlerini yeni evler satın almak için peşinat olarak harcamalarına izin vereceğini tekrarladı.
İŞÇİ PARTİSİNDEN İLGİNÇ SEÇİM VAADİ:
İşçi Partisi’nin bütçeyi dengede tutmak için yapacakları arasında uluslararası öğrenci vize ücretlerini artırmak ve danışman harcamalarını kısmayı ve yeniden iktidar olması halinde , 1 Temmuz’dan itibaren uluslararası öğrenci vize ücretlerini 1,600 dolardan 2,000 dolara çıkaracağını vaat etti.
Muhalefet lideri Peter Dutton da, devlet üniversitelerine kabul edilen yabancı öğrencilerin toplamın yüzde 25’i ile sınırlanacağını belirtirken, ülkedeki konut krizini çözmek için ise; Avustralya’ya her yıl gelen uluslararası öğrenci sayısını yaklaşık 80 bin kişi azaltacaklarını ifade etti.Öte yandan Avustralya’da mutlak çoğunluk sistemi uygulanarak, herhangi bir adayın yarışı kazanabilmesi için oyların yüzde 50’sinden fazlasını alması gerekiyor.
YEŞİLLER’DEN SEÇİM VAADİ: DİŞ SAĞLIĞI MEDİCARE KAPSAMINDA ALINSIN:
. Australian Greens Partisi seçimde beş önemli şartını ilan etti. Avustralya Yeşiller Lideri Adam Bandt, Yeşiller azınlık hükümeti müzakereleri için beş önceliğinin olduğunu açıkladı. Bandt bunların;
- Diş sağlığının Medicare kapsamına alınması,
- Negatif yatırım ve sermaye kazançları vergisi indirimlerle ilgili reform,
- Doğal ormanların kesiminin sona erdirilmesi,
- Ücretsiz ve evrensel erken çocukluk eğitimi,
- Yeni kömür ve gaz projelerinin durdurulması olduğunu belirtti.
Sözkonusu beş maddenin aslında hepsinin pratik ve çok kısa sürede gerçekleştirilebilir olduğuna dikkat çeken Adam Bandt, öncelikle bu reformları gerçekleştirmek için milyarderler ve büyük şirketlerin daha fazla vergi ödemesini sağlayacaklarını kaydetti. Bandt, Avustralya’nın yangınlar ve sellerle sarsıldığına dikkat çekerek, “Ancak İşçi Partisi 30’dan fazla yeni kömür ve gaz projesi onayladı, muhalefet lideri Peter Dutton daha fazlasını istiyor. İşçi Partisi iklim sahtekârı, Liberal Parti ise iklim suçlusu.”dedi
CUMARTESİ GÜNÜ MUHTEMEL SONUÇLAR NASIL OLABİLİR?
Pek çok kişi Dutton’un koalisyonunun Temsilciler Meclisi’nde sandalye kazanmasını bekliyor.Avustralya’da hiçbir hükümet, ülkenin “Büyük Buhran” ile boğuştuğu 1931 yılından bu yana tek bir dönemden sonra düşürülmedi.Ancak Avustralya hükümetleri ikinci seçimlerde neredeyse her zaman geriliyor. Muhtemel sonuçlardan biri de bağımsız veya küçük parti milletvekilleri tarafından desteklenen bir azınlık hükümeti.
ANKETLERDE İŞÇİ PARTİSİ ÖNDE:
Öte yandan Yerel The Sydney Morning Herald gazetesinin anketine göre, bir önceki seçimlerde yüzde 32,58 oy alan İşçi Partisinin, 3 Mayıstaki seçimde ise; yüzde 47 oy alması bekleniyor.
2022 seçiminde yüzde 35,70 oy alan Liberal-Ulusal koalisyonun, yarınki seçimde yüzde 31 oy alması öngörülüyor.
Yeşillerin bir önceki seçimde yaklaşık yüzde 13 oyu varken, bu seçimlerde yüzde 14 oy alacağı tahmin ediliyor.
2022’de Scott Morrison liderliğindeki Liberal-Ulusal koalisyonunu yenilgiye uğratarak iktidara gelen İşçi Partisi, ilk döneminde iklim değişikliği ve sağlık reformlarına odaklanmıştı.
SAVUNMA VE ENERJİ ORTAK VAATLER ARASINDA:
Savunma, her iki partinin de en önemli gündem maddeleri arasında yer alırken, Çin’in Avustralya’nın en büyük ticaret ortaklarından biri, ABD’nin ise en önemli savunma ortağı olması, partilerin bu konudaki söylemlerine de yansıyor. ABD ve İngiltere’nin teknoloji transferiyle, Avustralya’nın nükleer enerjiyle çalışan denizaltı filosu oluşturmasını hedefleyen AUKUS ortaklığına karşı iki partinin de söylem yürütmemesi dikkatleri çekiyor.
Liberal-Ulusal koalisyon, Çinli Shandong Landbridge Group’a bağlı Landbridge Industry Avustralya tarafından, 2015’te 99 yıllığına kiralanan Darwin Limanı’nı geri almak için ortak adım atacaklarını duyurmuştu.Avustralya merkezli SBS News’in haberine göre, İşçi Partisi, mevcuttaki yıllık 56 milyar dolarlık savunma harcamasını, gelecek 5 yıl sonunda yıllık yaklaşık 80 milyar dolara çıkarmayı hedefliyor.
Albanese, 30 Nisan’da ABC News’e verdiği röportajda Avustralya’nın kendi savunmasını kendisinin üstleneceğini, bunun için yerli füze üretimi gibi konularda çalışmalarının olacağını belirtmişti.
Koalisyon ise 2030’a kadar savunma harcamasını yıllık 87,5 milyar dolara, Gayrisafi Yurt içi Hasıla’nın (GSYH) yaklaşık yüzde 2,5’ine, 2035’e kadar ise GSYH’nin yüzde 3’üne çıkarmayı vaat ediyor.
Savunma harcamalarını GSYH’nin yüzde 3’üne çıkaracaklarını açıklayan koalisyon, 28 ek F-35 savaş uçağı alımı için 3 milyar Avustralya doları ayıracağını vurguluyor.
Koalisyon, net göçü 100 bin kişi düşürmeyi, kalıcı göç kotasını yıllık 140 bine indirmeyi ve üniversitelerin yabancı öğrenci kontenjanını yüzde 25 kısmayı planlıyor.
İşçi Partisi, 8,5 milyar Avustralya doları tutarındaki destek paketiyle doktorları ücretsiz hasta bakımına teşvik edeceğini belirtiyor. Bu arada Avustralya’da yerli halkın anayasada tanınması ve parlamentoda daha çok söz sahibi olmasını amaçlayan “Meclis’te Yerli Sesi” referandumunda halkın büyük çoğunluğunun “hayır” oyu vermesinin ardından ülke nüfusunun yüzde 3,8’ini oluşturan Avustralya yerlileri, daha fazla temsiliyet talep ediyor.
Yerli halklar olarak bilinen Aborjinler ve Torres Strait Islanders toplulukları, uzun süredir devam eden yapısal eşitsizliklerin giderilmesi, kültürel tanınma ve siyasi temsil konularında çeşitli taleplerde bulunuyor.
Bu talepler, özellikle 2017 yılında yayımlanan Uluru Bildirisi’ndeki “Söz hakkı, antlaşma ve hakikatin beyanı” ilkeleriyle somutlaştırılmıştı.
Sydney Teknoloji Üniversitesi tarafından mart ayında yayımlanan bir rapor, söz konusu referandumun ardından Avustralya’nın yerlilerine yönelik ırkçılığın arttığını ve bu durumun politik eksenin her iki tarafında da görüldüğünü ortaya koymuştu.
BBC’ye konuşan Avustralya’nın Victoria eyaleti senatörü ve yerlisi Lidia Thorpe, Albanese’nin “referandumdaki başarısızlığından” dolayı bu konuda konuşmaktan çekindiğini belirtti. Bundan önceki seçimlerde Avustralya’nın yerlilerine yönelik söylemlerin “az da olsa” var olduğuna dikkati çeken Thorpe, bu seçimde konuyla ilgili “tam bir sessizliğin” hakim olduğunu ifade etti.
HAYAT PAHALLILIĞI VE EKONOMİK KRİZ ANA GÜNDÜM:
Macquarie Üniversitesinden siyaset bilimci Dr. Jonathan Symons, ekonomi politik uzmanı Dr. Govand Khalid Azeez ve Canberra Üniversitesi ekonomi ve siyaset bölümü öğretim üyesi Dr. John Hawkins, seçimin ana dinamiklerini ve olası sonuçlarını analiz etti.
Symons, seçim kampanyasının merkezinde “hayat pahalılığı krizi” olduğunu belirterek, “İşçi Partisi, enflasyonu yüzde 7,8’den yüzde 2,4’e düşürdüğüne vurgu yaparken; muhalefet, artan konut ve enerji fiyatlarından iktidarı sorumlu tutuyor. Her iki taraf da konut yardımı ve enerji sübvansiyonları gibi vaatlerle seçmeni etkilemeye çalışıyor.” dedi.Azeez de bu kopuşun altında “ekonomik eşitsizlik ve siyasi hayal kırıklığının” yattığını belirtti.Genç seçmenlerin siyasi kurumlara olan güveninin azalmasının sebebine değinen Azeez, bunun “konut, iklim, savaşlar ve Filistin dayanışması konularında yükselen aktivizmden” doğan değişim talebinden kaynaklandığını vurguladı.
DUTTUN’UN TEPKİ TOPLAYAN SÖZLERİ:
Azeez, koalisyonun lideri Dutton’un “popülist, milliyetçi söylemleri ve ABD tarzı politika benimsediği için Trump taklitçisi” olarak adlandırıldığını ifade etti.Dutton’un “Trump benzeri söylemlerinin” seçmenlerde endişe yarattığına dikkati çeken Symons, “Trump’ın küresel politikalarındaki belirsizlik, İşçi Partisini istikrarlı bir alternatif olarak öne çıkarıyor. Çin ile ticari ilişkilerin normalleşmesi de İşçi Partisine olumlu yansıyor.” dedi.Hawkins ise Trump’ın Avustralya’daki imajının Liberal Parti’ye zarar verdiğini vurgulayarak, “Trump’ın politikalarına benzer adımlar atılması ve ekonomik belirsizlikler, seçmenleri mevcut hükümette kalma yönünde ihtiyatlı davranmaya itiyor.” değerlendirmesinde bulundu. Zafer Polat-ZAMAN Avustralya, AA,
