Avustralya’ya
göç etmek için iki ana yol var: Geçici vizeyle gelmek ve sürekli oturma iznine
sahip göçmen olmak.
Bu iki ana yol kapsamında bazı alt yollar söz konusu.
Geçici geliş; yabancı öğrenci, meslek sahibi işçi veya çalışarak tatil amaçlı
vizelerle mümkün. Sürekli oturma izni almak için ise göçmen olarak gelmek veya
insani nedenler için uygulanan koruma programlarıyla mümkün. Hem göçmen olarak
gelmek, hem insani nedenlerle uygulanan programdan yararlanmak da bazı alt
kategorilere sahip. Australian National Universitesi kıdemli göç yasaları
uzmanı Marianne Dickie, SBS News’e yaptığı açıklamada, Avustralya’ya göç
etmenin çok karmaşık olması nedeniyle insanların bu konularda uzman bir avukat
veya acentadan süreç konusunda yol göstermesi için yardım alması gerektiğini
söyledi. Dickie, “Çoğu kişi için mesele sadece formların doldurulması
değil, aynı zamanda hangi yolun izleneneceğine de karar vermek” dedi.
Yabancı
öğrenci vizeleri
Avustralya’da eğitim yapmak için yabancı öğrenciler çok
çeşitli öğrenci vizelerinden birine başvurmalı. Bunlardan subclass 500 vizesi,
onaylı bir eğitim kurumunda tam zamanlı eğitim yapmak isteyenlere verilir. Adı
subclass 590 olan vize, öğrenci vizesine sahip 18 yaşın altındaki yabancı
öğrenciye eşlik etmek isteyen kişiye verilir. Öğrenciye eşlik edecek söz konusu
kişi 21 yaşın üzerinde, çocuğun anne veya babası ya da yetkili bir yetişkin
olmalıdır. Eğitimini bitirip Avustralya’da kalmaya geçici olarak devam edip
çalışmak isteyenler için subclass 485 adlı geçici mezun vizesi vardır.
Meslek
sahipleri için göçmenlik
Avustralya, çeşitli sektörlerde geçici olarak çalışmak
isteyen meslek sahipleri için bir dizi vizeye sahiptir. Bu vizeler genel
mesleki göçmenlik, denizden çıkarılan petrol ve gaz sektörü vizesi, girişimci
vizesi, iş sahipleri ve yatırımcı vizesini kapsar. Avustralya’da en çok tanınan
ve bir o kadar da siyasi tartışmaya neden olan vize, 457 çalışma vizesidir. Bu
vize işvereni, özel bir işi yapması için Avustralya’da bulamadığı o işi yapacak
işçiyi, yurt dışından getirmesine imkan verir. Ancak, son zamanlarda verilen bu
vizelerin sayısının yüksekliği, siyasi tartışmalara neden oldu ve hükümet 457
vizesinde değişiklikler yapacağını ilan etti. Bu değişikliklerin vizeyi
alabilecek mesleklerin sayısının azaltılmasını, ve vize sahibinin işi bittikten
sonra Avustralya’da daha ne kadar kalabileceğine ilişkin değişiklikleri
kapsaması bekleniyor. Federal İşçi Partisi, 457 vizesi verilmesi koşullarının
daha da sınırlanmasını, işverenlerin yurt dışından eleman getirmek yerine,
ihtiyacı olan kişiyi Avustralya’da bulmaya zorlanmasını istiyor.
Çalışarak
tatil vizeleri
Çalışarak tatil vizeleri (subclass 417) seyahat eden
yabancıları, hayatın içine katılıp kültürel değişim ve tanımayı teşvik için
çıkarılmıştır. Bu vize 18 ile 30 yaş arası kişilerin Avustralya’ya 12 aylığına
gelip, 6 aya kadar çalışıp, 4 aya kadar eğitim yapmalarına olanak sağlar.
Victoria
Hükümeti, BİT grubundaki meslekler için vize başvurularını kapatıyor
Nitelikli Meslek Vize kategorisindeki 11 meslek için vize
başvuruları Victoria Hükümeti tarafından geçici olarak kapatıldı. Belirlenmiş
kırsal bölgelerde en az 88 gün çalışanlar, ikinci bir 12 aylık çalışarak tatil
vizesine başvuru hakkı elde eder ve çalışarak tatil süresini uzatabilir. Ancak,
Fair Work tarafından hazırlanan yeni bir raporda bu vizeye sahip, özellikle de
ingilizcesi iyi olmayanların, çalıştıkları kırsal bölgelerdeki bazı işverenler
tarafından istismar edilmeye açık halde bulunduklarına işaret ediyor. Raporda, çoğunluğu sırt çantalı turist olan
bu vizeye sahip kişilerin, ücretsiz veya çok düşük ücrete çalışmaya
zorlandıkları, eğer yasa dışı koşullara uymazlarsa, vizelerinin uzatılmayacağı
tehditlerine maruz kaldıkları yer alıyor.
Sürekli
oturma izniyle göç
Göçmenler Avustralya’ya yerleşmek için bir dizi farklı
vizeye başvurabilir. Avustralya Hükümeti 2015 – 16 döneminde 190.000 kişiye
sürekli oturma izni sağladı. Bunlardan 128.000’i meslek sahibi göçmenlere,
57.400’ü ailelere verildi. Göçmenler Regional Sponsored Migration Scheme
kapsamında sponsorluk yoluyla önceden belirlenmiş bir bölgede 2 yıl yaşamalı ve
en az bir yıl çalışmalıdırlar. Sponsorluk, kırsal bölgede yaşayan ve hakkı olan
bir aileye, yurt dışında yaşayan bir aile ferdini Avustralya’ya getirebilmeleri
imkanı verir. Çocuklar dahil eş de ikincil başuru sahibi olarak, başvuruya
dahil olabilir. Marianne Dickie, sürekli oturma izni almak için söz konusu
olabilecek diğer yolların, aile birleşimi ve iş olabileceğini söylüyor. Aile birleşimi vizesi en uzun süre beklemeyi
gerektiriyor. Diğer vizelerin onaylanma süresi değişiyor. Aile birleşimi için
verilen ebeveyn vizesi (parent visas) için sıraya girmek gerekiyor ve o yılın
kotası dolunca işlemler durduruluyor. Dickie, “Ebeveyn vizesi çok zor
alınan bir vize, çocuk vizesi o kadar zor değil. Ebeveyn vizesi almak için
yatırılması gereken para 6000 dolara yükseldi” diyor. Eş vizeleri iki
yıllık geçici vizelerden oluşuyor. İş’e kalıcı vize verilmeden önce, çiftin
hala birlikte olup olmadığına bakılıyor ve beraberlerse, ancak o zaman sürekli
oturma vizesi veriliyor. Dickie’e göre aile üyelerine verilen vizelere öncelik
verilmiyor. Bu vizelerin onaylanması 2 – 3 yılı bulabiliyor. Bakıcı vizesi
almak daha da uzun sürüyor. İş ile ilgili vizeler en çabuk sonuçlandırılan
vizeleri oluşturuyor. Özellikle de hükümetin aranan meslekler kriterlerine
uyanların işlemleri çok çabuk sonlandırılıyor. Dickie, “meslek başvuruları
bir havuzda toplanır. Hükümet bu havuzdan kabul edeceği kişileri seçer”
diye ekliyor. En hızlı işlemlerin, kırsal bölgede çalışacak işçi için yapılacak
sponsorluk başvurularını kapsaması daha büyük bir ihtimal. Kişilerin durumuna
bağlı. “Eğer çok az bulunan bir işi yapan ve çok aranan bir özelliğiniz
yoksa, bu yol en akıllıcası” diyor Dickie.
Mülteci
ve insani nedenlerle verilen koruma vizeler
Avustralya 2015 – 2016 döneminde insani nedenlerle 13.750
kişiye vize verdi. Hükümet ayrıca 12.000 Suriyeli mültecinin Avustralya’ya
gelmesini sağladı. Australian National Universitesi kıdemli göç yasaları uzmanı
Marianne Dickie, SBS News’e yaptığı açıklamada, Avustralya Hükümeti’nin
Avustralya’ya kabul edeceği mültecileri Birleşmiş Milletler’e kayıtlı kamplarda
kalanlar arasından seçmeyi tercih ettiğini söyledi. Avustralya Hükümeti her yıl
mülteci almak için belli bir bölge veya ülkeye yoğunlaşıyor. Son yıllardaki iki
ülke Burma ve Güney Sudan oldu. Avustralya Hükümeti sadece yetkili kurumlar
yoluyla gelen mültecilere koruma vizesi veriyor. Avustralya’ya teknelerle
gelenlere koruma vizesi verilmiyor, aksine bu yolla gelenler Manus Adası veya
Papua Yeni Gine’deki Nauru Adası gibi, başka ada ülkelerde kurulan
gözetimevlerine gönderiliyor. Koruma
vizesi almak sağlık ve güvenlik kontrolleri gibi nedenlerle, yılları alan bir
süreç olabiliyor.
