Yunan hükümetinin “Uluslararası Koruma ve Diğer Hükümler Hakkında” adı ile hazırladığı yeni iltica yasa tasarısı, Yunan parlamentosunda dün gece oy çokluğu ile kabul edildi.
Yunan Parlamentosu, Kamu Düzeni Bakanlığı’nın hazırladığı yeni iltica yasa tasarısını onayladı. Yasal düzenleme, yılbaşından itibaren geçerli olacak.Yunan hükümetinin “Uluslararası Koruma ve Diğer Hükümler Hakkında” adı ile hazırladığı yeni iltica yasa tasarısı, Yunan parlamentosunda dün gece oy çokluğu ile kabul edildi. Merkez sağ iktidar partisi Yeni Demokrasi (ND) ve merkez sol Değişim Hareketi Partisi (KİNAL) milletvekilleri ‘evet’ oyu kullandı. Aşırı sağ ve radikal solda yer alan ana muhalefet Radikal Sol Koalisyon (SİRİZA), Yunanistan Komünist Partisi (KKE), aşırı sağcı Yunan Çözümü (Elliniki Lisi) ve SİRİZA’dan ayrılanların kurduğu MeRA 25 partileri ise ‘hayır’ oyu kullandı.
Yasal düzenleme ile mülteci profiline sahip olmayanların kısa süre içerisinde Türkiye’ye iade yada sınır dışı edilmesinin önü açılırken, iltica başvuru sürecindeki adımlar ise azaltılıyor. Başvurunun sonuçlanması 6 aya çekiliyor.
Yunan parlamentosu genel kurulunda önceki gün tüm partilerden 85 milletvekili 12 saat boyunca söz alarak yeni düzenlemeye ilişkin görüşlerini dile getirdi. Çok sert tartışmalar yaşandı. Özellikle Başbakan Kiryakos Miçotakis ve ana muhalefet lideri Aleksis Çipras arasında karşılıklı atışmalar genel kurula damgasını vurdu. Çipras, iktidar partisi milletvekillerinin mülteciler ve göçmenlere yönelik dışlayıcı açıklamalarını hatırlatarak sert eleştirilerde bulundu. Başbakan Miçotakis ise SİRİZA’dan ders almayacaklarını söyledi.
Yeni iltica yasa tasarısı, iltica ve göçe ilişkin muğlak ve bölük pörçük durumdaki yasa, kanun ve yönetmelik gibi düzenlemeleri tek bir ‘yasal’ çerçevede birleştirmeyi amaçlıyor. Yasa ile iltica ve barınma sistemi üzerindeki yükün hafifletilmesi öngörülüyor. Yasal düzenleme, yılbaşından itibaren geçerli olacak.
Düzenleme ile birlikte uluslararası korunmaya kimlerin sahip olacakları ve tam olarak haklarına dair hükümler sıralanıyor. Mülteci olarak Yunanistan’da kalacakların yükümlülüklerine yer veriliyor. İltica başvurusunun 6 ayda sonuçlandırılması hedefleniyor. Bazı durumlarda ilave 3 aylık süre kullanılması, acil prosedür çerçevesinde ise 20 gün içerisinde başvuruların karara bağlanması planlanıyor.
İltica başvurusunda bulunanlar, 6 ayın ardından iş piyasasına da giriş yapabilecek. Adaylar sigortalı bir iş bulana kadar sağlık hizmetlerinden yararlanacak. Mülteci kapsamına alınacak olanların eğitim ve sağlık hizmetlerinden faydalanması öngörülüyor.
15 İNSAN HAKLARI ÖRGÜTÜ YASAYA KARŞI
Öte yandan yasa tasarısının mecliste oylanmasından önce 15 insan hakları örgütü, yaptıkları açıklama ve eylemlerle, yeni düzenlemenin mülteci ve göçmenlerin haklarında geri gidişe sebep olacağı için karşı olduklarını duyurmuştu.
MİÇOTAKİS: MÜLTECİLER AZINLIKTA, ÇOĞUNLUK EKOMNOMİK GÖÇMEN”
Mülteciler Yüksek Komiserliği, gönüllü geri göndermeler kapsamında Yunanistan’dan son 3 yılda 17 binden fazla kişinin ülkelerine gönderildiğini bildirdi.
Öte yandan Başbakan Miçotakis, yasal düzenlemeye ilişkin şunları söyledi: “Hükümetimizin elindeki rakamlara göre bugünkü sorun, daha çok ekonomik göçmen, daha az mülteci sorunu. 2015 yılında ülkemize gelen yabancıların yüzde 75’ini savaştan kaçan Suriyeli mülteciler oluşturuyordu. Mülteci profiline sahiptiler. Bugün Suriyeli sayısı sadece onda 2. Yüzde 50’si kaçakçılar tarafından yer değiştiren Afgan ve Pakistanlı, geri kalanı ise Afrika, Somali, Kongo ve diğer ülkelerden gelenlerden oluşuyor. Ülkeye giriş yapanların çoğunluk profilini ekonomik göçmenler oluşturuyor, iltica edenler değil.”
“YAKLAŞIK 70 BİN İLTİCA BAŞVURUSU DEVRALDIK”
Geçen 4 yıllık süreçte AB-Türkiye anlaşması çerçevesinde Türkiye’ye çoğunluğu gönüllü sadece bin 806 kişinin gönderildiğini kaydeden Başbakan Miçotakis, yeni hükümetin, Ağustos 2019 rakamlarına göre beklemede olan 69 bin 387 iltica başvurusu devraldığını belirtti.
Yeni yasa tasarısının katı ancak adil olduğunu savunan Başbakan Miçotakis, başvuru sahiplerinin haklarına tam saygı ve kötüye kullanılmasına geçit vermeyecek şekilde hazırlandığını vurguladı. AB müktesebatı ile uyumlu yasal düzenlemenin birleştirilerek dağınıklığın sona erdirileceğini kaydetti.
“MÜLTECİ ÇOCUKLARI OKULA DEVAM EDECEKLER”
İltica başvurusunda bulunanların tüm çocuklarının okula devam edeceklerini anlatan Yunan Başbakan, “Aileleri buna uymadıkları taktirde idari yaptırımlarla karşılaşacaklar. 2020 yılında Yunanistan, 40 bin mülteciyi daire ve otellerde barındırma programını hayata geçirecek. 16 bin mülteci ise bir işe yerleştirilecek. Yunanistan bu stratejik planlamaya ilişkin detayları AB kurumlarına iletti bile.” ifadelerini kullandı.
Meriç sınırında daha fazla gözlem noktası oluşturularak sınır güvenliğinin arttırılacağını belirten Miçotakis, “İltica Dairesi’ne 400 yeni personel alınarak, dava ve başvuru süreçlerinin inceleme hızı 3 katına çıkarılmış olacak. Beklemede olan başvurular kısa sürede sonuçlandırılacak.” dedi.
“CİDDİ BİR GÖÇMEN SORUNUMUZ VAR”
Yunanistan’ın ciddi bir göçmen sorunuyla karşı karşıya kaldığını belirten Miçotakis, “Net olmak istiyorum. Bu konu gitmek için gelmedi. Avrupa, Asya ve Afrika’dan gelenler için bir mıknatıs olmayı sürdürecek. Muhtemelen yoğunlaşacak. Onun için ülke güvenliği ve insan hakları ve demokratik kanunlara saygı temelinde birlik olmak durumundayız.” çağrısında bulundu.
“YABANCI DÜŞMANLIĞI BİZDEN UZAK OLSUN”
Miçotakis, sözlerini şöyle tamamladı: “Yunanistan’ı ikinci ülkeleri yapmak isteyen mülteci çocukları, kendilerini Yunan olarak hissedebilirler. Etmelidirler de. Doğru olan bu. Yunan okuluna gitmelidirler. Eğer çok iyi öğrenciler iseler, Yunan bayrağını da taşımaya hak kazanmış olurlar. Doğru olan bu. Yabancı düşmanlığı ve ırkçılık bizden uzak olsun.”
BAKAN: GÖÇ AKINI ONLARCA YIL SÜRECEK
İltica yasa tasarısının mimarı Kamu Düzeni Bakanı Mihalis Hrisohoidis, parlamentoda yaptığı konuşmada, “Zaman bizi kovalıyor. Çünkü Ege’de teknelerin gelişi durmuyor. Her geçen gün gelişler artıyor. Komşumuz (Türkiye) böyle karar verdi. Önümüzdeki dönemi çok işlevsel kullanmalıyız.” dedi.
Bakan, mülteci ve göçmen akını ile mücadelede “İltica başvuru incelemesinin hızlandırılması, göçmenlerin iadesi ve mültecilerin sosyal entegrasyonu, yasa düzenlemesinin 3 sacayağını oluşturuyor” vurgusunda bulundu. Bakan, “Eğer göçmen akınına derhal karşı koymazsak, yanı başımızdan değil üzerimizden geçecek” uyarısında bulundu.
Bakan Hrisohoidis, şu saptamalarda bulundu: “Göç, jeopolitik ve insani boyutu bulunan sistematik bir durum. Onlarca yıl süreceğinin bilincinde olmalıyız. Yunanistan’a krizin tam ortasında geldi. Sanki yabancı ve olağanüstü bir durummuş gibi görüldü. Öyle değil. Devekuşu gibi davranmaya devam edersek, o zaman göç akını yanımızdan değil üzerimizden geçecek.”
MÜLTECİ OLMAYANLAR YARI KAPALI CEZAEVİNE ALINACAK
Ülkeye giriş yapanların milliyetleri temelinde oluşturulan istatistiklere göre, sorun mülteci meselesi olmaktan çok ekonomik göç problemi. Sorun ile mücadele kapsamında aşağıdaki önlemlerin koordineli bir şekilde hayata geçirilmesi hedefleniyor:
1-Özellikle denizde devriyelerin sayısı arttırılarak sınırlar daha iyi korunacak. Son dönemde Doğu Ege’de günde fazladan 23 devriye görev yapıyor.
2-Yasadışı olarak ülkeye giriş yapan ve siyasi iltica hakkı bulunmayanlar veya reddedilenler için ‘kapalı ön hareket merkezleri’ (yarı cezaevleri) inşa edilecek.
3-Dört buçuk yıllık SYRİZA hükümeti döneminde geri gönderilen bin 806 kişinin, 2020 yılına kadar 10 bin kişiye çıkarılması planlanıyor.
4-Doğu Ege adalarının mülteci ve göçmenlerden boşaltılarak anakaraya taşınması çalışması devam edecek. Hükümet, adalardaki 20 bin sığınmacı yükünü kaldıracak belediyelere bonus verecek.
5- “Güvenli kaynak ülkeler” ve “güvenli üçüncü ülkeler” listesi düzenlenerek Yunanistan’a yasadışı giriş yapan ve mülteci profiline uymayanlar derhal bu ülkelere geri gönderilecek.
Yeni yasanın ana unsurları ve belli bağlı maddeleri şöyle:
1- AB hukukunun ön gördüğü iltica başvurusunda bulunanların haklarına tam saygı.
2- Başvuru sahiplerinin ulusal makamlarla işbirliği yapmaları istenecek.
3- İltica sistemine sadece mülteci profiline sahip olanlar dahil edilecek. Sorumluluklarını/yükümlülüklerini yerine getirenler bu sistem içerisinde tutulacak.
4- İltica başvurusunda bulunanlar kısa sürede sistemden düşürülecek. Yukarıdaki yer alan değişiklikler temelinde, iltica sürecinin 6 ay içerisinde tamamlanması hedefleniyor.
5-İltica başvurusunun kabul veya reddedilmesi, başvuru inceleme adımlarının azaltılması, dördüncü derece iltica incelemesinin kaldırılması ve davanın fesih kontrolünün ilk derece mahkemelerine yeniden bırakılmasıyla hızlandırılacak.
6-İkinci derece değerlendirmede görev yapan İltica Kurul’ları korunacak. Bu karara, birinci derece incelemeyi yapan İltica Dairesi’nin yanı sıra ikinci derece incelemeyi gerçekleştiren İltica Birimi ile mahkemelerden elde edilen istatistiki bilgilerin analizi sonrası karar verildi. Kurulların üye sayısında değişikliğe gidildi ve 2 olan yargıç (hakim) sayısı 3’e çıkarıldı. 1 olan Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği üyesi ise değişmedi.
7-Tekli ve üçlü kurul yapısı öngörülüyor. Mahkeme istatistiklerine göre tek hâkimli yapıda iltica kararları daha hızlı alınıyor.
8-Yabancılar, ülkeye giriş kabullerinde bir başka yapıya transfer kararına uymazlar ise bu, koruma talep etmedikleri anlamına gelecek ve geri gönderilme prosedürü başlatılacak. İlk kez hayata geçirilmesi hedeflenen bu uygulamanın amacı, sisteme uymayacakların henüz daha kayıtları alınmadan önce sistemin dışında bırakılmaları.
9-Kaydın ardından, başvuru sahipleri sistemin içerisinde kaldıkları halde transfer kararlarına uymazlar ise başvuruları 3 gün içerisinde hızlı bir şekilde incelenecek. Bu, başvuruyu yapan kişinin Yunanistan’dan gönderilme sürecini geciktirmek için böyle davrandığı anlamına gelmiş olacak. Bu işbirliği görevlerini ihlal ettikleri anlamına gelecek ve bunun da bir yaptırımı olacak.
10-Gözaltı uygulaması değişecek. Bu şekilde önceki hükümet döneminde olduğu gibi binlerce yabancının yetkili makamların gözetimi altında kaybolmasının önüne geçilecek.
11-Mülteci Kabul ve Kimlik Tespit Merkezleri’nin işleyiş kurallarını ihlal edenlerin barınmaları sonlandırılacak. Başvuru sahipleri bu haklarını kaybedecek.
12-Bundan böyle “yardıma muhtaç” (kırılgan-hassas) kişiler kategorisinde Kılavuz’da tanımlanan kişiler yer alacak. Kırılganlık nedeni olan travma sonrası stres Kılavuz’dan silinecek. Yardıma muhtaç çocuk, kadın, ihtiyar, engelli (kırılgan-hassas) kategorisi daha da katılaştırılacak.
13-İltica Dairesi çatısı altında Hızlı Yardım Grupları (Ölçekleri) oluşturulacak. İltica başvurusunun sınıflandırılmasının ardından Hızlı Yardım Grupları, başvuru sahibine durumunun/davasının seyrine ilişkin bilgi verecek. Bu şekilde şahıs, başvurusunun kısa sürede reddedilebileceğine ilişkin bilgilendirilecek ve derhal ayrılması/dönmesi gerektiği anlatılacak.
14-Ön kayıt ve kayıt aşaması bir düzene girecek ve buna uymayıp kaydının yapılmasında yetkililer ile işbirliği yapmaktan kaçınanlar sonucuna katlanmak durumunda kalacak.
15-Sağlık raporları sadece devlet hastaneleri ve kamu kurumlarından alınmak şartıyla yeniden düzenlenecek.
16-İltica başvurularının incelenmesinin sonlandırma tarihleri olacak. Bunun için personelin hizmetlerinin desteklemek için gerekli tüm idari önlemler alınacak.
17-“Güvenli Ülkeler Listesi’ ve ‘Güvenli üçüncü ülke’ listeleri oluşturulacak.
18-Başvuru sahiplerinin prosedürün her aşamasında İltica Dairesi ve mahkemeler nezdinde bizzat ilgili kişi tarafından temsil edilmesi öngörülüyor.
19-Performans süreci, sadece başvuru sahiplerince değil aynı zamanda yasal olarak şahsı temsil eden vekil avukatlarınca da yapılabilecek.
20-Sığınmacıya verilen kartın süresi yasal düzenlemenin kabulünün ardından 9 aylık olacak. Bu şekilde iltica eden kişi ile yetkili makamların düzenli iletişim kurmaları ve kişiye daha kolay ulaşmaları hedefleniyor. Şimdiye kadar performansa bağlı olarak verilen iltica kartının süresi, ilk defa kararın yayınlanmasıyla ilişkilendirilmiş oluyor.
21-İtirazlar ve temyiz davalarına, Atina ve Selanik idare mahkemeleri bakacak.
