Tarihi yapılar kullanılamaz halde: Karabağ işgalinde, Hacı Ali Ekber Cami de yok edildi

Cami enkazında işlemeli sütunlar ve direkler

Azerbaycan ordusunun, 17 Ekim’de Ermenistan işgaline son verdiği Fuzuli kentinde, yok olan birçok tarihi ve kültürel yapının başında Karabağ ve Azerbaycan mimarisinin önde gelen mimarlarından Kerbelayı Sefihan Karabaği tarafından inşa edilen Hacı Ali Ekber Camisi yer alıyor.Yaklaşık 27 yıllık işgalin son bulduğu Fuzuli’yi ve Azerbaycan ordusunun kentte ele geçirdiği Ermenistan ordusuna ait karargahı görüntüledi.Birçok siper, hasar görmüş askeri araç ve güvenlik noktasının ardından girilen kentteki yapıların tamamı bugün kullanılamaz halde.Ermenistan ordusunun şehri işgal ettiği 1993’ten bu yana kimsenin yaşamadığı ve 144 bini aşkın nüfusun terk ettiği Fuzuli’de, birçok önemli tarihi yapı ise savaşın ve bakımsızlığın ardından yok oldu.

Yok edilen değerlerden biri de Karabağ ve Azerbaycan mimarisinin önde gelen isimlerinden Karabaği tarafından inşa edilen Hacı Ali Ekber Camisi.Ukrayna’dan Türkmenistan’a, Rus İmparatorluğu’nun hüküm sürdüğü topraklarda onlarca esere imza atan Karabaği, bir cami de Fuzuli’de inşa etti.Aslen, Fuzuli’ye yaklaşık 100 kilometre uzaklıktaki Şuşa kentinden olan Karabaği’nin, kentte inşa ettiği Hacı Ali Ekber Camisi, Ermenistan’ın şehri işgali sırasında tamamen yıkıldı.Camiden geriye bugün sadece minare kaidesi ayakta kalırken, cami enkazında işlemeli sütunlar ve direkler dikkati çekiyor.

Gazete binasının harabesi, kentin en dikkat çekici eseri

İşgalden önce yaklaşık 144 bin kişinin yaşadığı kentin önde gelen gazetesi Araz’ın yönetim ve matbaa binasının yüksek ve kemerli kapısı da kentin yıkıntıları arasında göze çarpıyor.Sadece Fuzuli’de 4 bini aşkın abonesi bulunan gazetenin beyaz renkli kesme taştan yapılan kapısı üzerinde bugün, işgalin sona erişinin ardından dikilen Azerbaycan bayrağı bulunuyor.Kentin işgalinin ardından “Dönüş” adını alan gazetenin binası gibi kentteki birçok binanın inşaatında kullanılan beyaz taş, şehir yakınlarındaki işgalin son gününe kadar Ermenistan tarafından da kullanılan ocaktan çıkarılıyor.Fuzuli’nin mezarlığı da işgalde tamamen tahrip edilmiş. Mezarlıkta Kiril alfabesiyle yazılmış birçok Müslüman mezarı yer alırken, kentin tanınmış siyasetçi ve sanatçılarına ait heykeller de parçalanmış halde mezarlıkta yer alıyor.

Şehrin her köşesinde Ermenistan askerlerinin eşyaları bulunuyor

Azerbaycan ile Ermenistan arasında yapılan ateşkes anlaşmasından önce işgaline son verilen Fuzuli’de, Ermenistan askerlerinin izlerine her köşede rastlanıyor.Ermenistan askerlerinin kentten kaçarken bıraktıkları özel eşyalar, askeri kıyafetler, silah ve dolu mühimmat kutuları kent sokaklarında görülürken, Ermenistan ordusunca kullanılan karargah da AA tarafından görüntülendi.Fuzuli’nin girişinden itibaren görülen patlamamış veya kullanılmamış mühimmatlar ile askeri araçlar burada da dikkati çekiyor.Ermenistan askerlerin kamuflajlarını, kıyafetlerini, mühimmat ve özel eşyalarını toplamadan terk ettiği karargahın çevresinde çok sayıda araç da göze çarpıyor.

Fuzuli işgalinde 1100’den fazla şehit verildi

Fuzuli ilinin kent merkezi ve köylerinin çoğu, 1993’te Ermenistan ordusunca işgal edilmişti.Arazisi 1386 kilometre kare olan Fuzuli’de, işgalden önce 144 bin Azerbaycanlı yaşıyordu.Fuzuli ilinin Ermenistan güçlerine karşı 1990’lı yıllarda 1100’den fazla şehit verdiği biliniyor. Ermenistan güçlerinin saldırılarında yaklaşık 1500 Fuzulili yaralanmış, 155 çocuk ise anne ve babasını kaybetmişti.Kent merkezi, 1 kasaba ve 75 köyden oluşan Fuzuli ilinin sadece 20 köyü işgal edilmemişti.