Federal seçimlere 10 günden daha az kısa bir süre kala Başbakan Scott Morrison ve Ana muhalefet lideri İşçi Partisi Genel Başkanı Anthony Albanese son kez kameralar karşısında canlı programda bir araya geldi. Bir önceki tartışma programına Anthony Albanese’nin asgari ücretin yüzde 5,1 artması çağrısı damgasını vurdu. Son tartışma programında ise artan hayat pahalılığı, ücret artışı ve ulusal güvenlik konuları gündemdeydi.
Seçmenler programdan sonra en başarılı lider olarak Muhalefet Lideri Anthony Albanese’yi seçti. Ulusal rakamların da İşçi Partisi’nin kazanmasına işaret etmesine rağmen, kampanya stratejistleri, seçmenlerin kararını çok çabuk değiştirme eğiliminde olduğunu vurguluyor. Bu arada tartışma programı sırasında Avustralya geneli yapılan ankette seçmenler Albanese’ye yüzde 50, Morrison’a ise yüzde 34 oy verdi. Halkın yüzde 16’sı ise hâlâ kararsız.
Merkez Bankası, 21 Mayıs’da yapılacak seçimlere kısa bir süre kala, iktidarın aleyhine olmasına rağmen hiç bir baskı altında kalmadan 11 yıl aradan sonra faiz oranlarını artırma kararı aldı. Yüksek enflasyonla mücadele için alınan bu karar ve akabinde vatandaşa yansıyan hayat pahalılığı gibi konular gündemdeki en önemli başlıklar.
Ancak benim en çok üzerinde durmak istediğim konu, liderlerin tartışmaları sırasında da gündeme gelen, ulusal yolsuzlukla mücadele komisyonunun hâlâ neden kurulamadığı ile ilgili olacak. Bir önceki seçimler sırasında Başbakanın vaad ettiği ancak bir türlü hayata geçirilemeyen, NSW Eyaleti’ndeki gibi ICAC benzeri federal düzeyde bir yolsuzlukla mücadele komisyonunun kurulmasını en çok Muhalefet Lideri Anthony Albanese gündeme getirdi.
Yeşiller Partisi de, bir sonraki parlamentonun en önemli önceliğinin, federal yolsuzlukla mücadele komisyonunun kurulması ile ilgili yapacağı çalışmalar olacağını belirterek, destek verdi. Başbakan Scott Morrison’ın ise bırakın kurulamaması yönündeki sorulara net cevap vermemesini, hatta ‘kanguru mahkemesi’ sözleri ile eleştirmesi bile, anlaşılacak gibi değil.
Halbuki lider koltuğunda oturan, ayrıca seçim kampanyası yürüten bir siyasetçi, özgür ve demokratik bir ülkenin Başbakanı olarak Morrison’ın, üzerinde basa basa durması gereken en önemli gündeminin bu olması gerektiğini düşünüyorum.
Yolsuzlukla mücadele konusunda Başbakan, Avustralya siyasetinde çokta alışık olmadığımız bir tavır sergiliyor. Daha önce hakkında en küçük yolsuzluk, menfaat ve kamu harcamalarında usulsüzlük gibi konularda hemen istifa eden veya araştırılması için bir süre görevinden uzaklaştırılan liderleri, erdemli siyasetçiler olarak çok vurgulamıştık. Parlamenterlerin bu tavırlarının ülkenin adalet, özgürlük ve demokrasi gibi değerler adına, başka ülkelere örnek olduğunu yazmıştık. Açıkçası, Başbakanın bu çekimserliği, alışageldiğimiz Avustralya siyaseti adına tam bir hayal kırıklığı.
NSW ICAC’ı birazda alaylı bir dille “kanguru mahkemesi” diye adlandıran Başbakan Morrison, kampanyası sırasında kendisine konu ile ilgili sorulan sorular karşısında da tavrını değişirmedi. “Bu modelin federal yargı açısından neden iyi bir model olmadığını düşündüğüm konusunda söylediklerimin arkasındayım” diyerek, katı tutumunu devam ettirdi.
NSW kamu sektöründeki yolsuzluk iddialarını soruşturmakla görevli bir kurum olan ICAC, geçen yıl NSW Eyalet Başbakanı Gladis Berejiklian’ı da yolsuzluk şüphesi ile sorgulamıştı. Berejiklian’ın eski Wagga Wagga Milletvekili Daryl Maguire ile ilişkisinin, kamu görevleri ile özel çıkarları arasında bir çatışma olup olmadığını incelemeye aldı. Federal Başbakan Morrison’ın, bu sorgulama karşısında, Berejiklian’a destek çıkarak gösterdiği tavrı da hayretle kaşılanmıştı.
Kamu Dürüstlüğü Merkezi araştırma direktörü (Centre for Public Integrity research director) Dr. Catherine Williams’ın da görüşü ülkenin komisyona acil ihtiyacı olduğu yönünde. “Federal düzeyde harcanan para miktarlarının eyalet düzeyinde harcanan para miktarlarından çok daha fazla olduğu göz önüne alındığında, federal düzeyde bir dürüstlük komisyonunun var olmasının açık bir ihtiyaç olduğunu söyleyebilirim.” diyor.
Yolsuzluğa bulaşan Eyalet Başkanlarını koltuğundan eden, bakanları hapse gönderen NSW ICAC’ın, federal düzeyde kurulması konusundaki çekimserliğin nedenini bilemiyoruz. Herhalde ancak 17 milyon seçmenin oyları ile iktidara gelecek, yeni hükümetin atacağı adımlarla anlayabileceğiz.
z.polat@zamanaustralia.com.au
