‘Vâkıa eskiden bu büyük işler FERDİ DEHÂLAR ile temsil ediliyordu… Ne var ki, her şeyin olabildiğince teferruata açıldığı ve ferd-i feridlerin dahi altından kalkamayacağı bir hâl aldığı günümüzde, artık dehânın yerini de ŞAHS-I MÂNEVÎ, MEŞVERET ve KOLLEKTİF ŞUUR almıştır ki, bu da yeryüzü mirasçılarının altıncı adımıdır.”
M. Fethullah Gülen Hocaefendi’nin tesbitleriyle, yeryüzü mirasçısının beşinci vasfı; “Onun hür düşünebilmesi ve düşünce hürriyetine saygılı olması şeklinde hülâsa edilebilir. Hür olabilme, hürriyeti duyabilme insan iradesinin önemli bir derinliği ve benlik sırlarına açılmanın da sihirli kapısıdır.”
“Ekmeksiz yaşarım ama hürriyetsiz yaşayamam” diyen Bediüzzaman Hazretleri Münazarat Risalesinde HÜRRİYET üzerinde durmuştur:
“Nâzenin hürriyet, şeriatın âdâbıyle edeplenmiş ve tezyin edilmiş olmalıdır. Yoksa, sefahet ve rezaletteki hürriyet, hürriyet değildir; belki hayvanlıktır, şeytanın istibdadıdır, nefs-i emmareye esir olmaktır. Hürriyet-i umumî, efradın hürriyetlerinin zerrelerinden meydana gelmektedir. Hürriyet meselesinde durum şudur: Ne kendine, ne başkasına insanın zararı dokunmamak esastır. Kâmil ve mükemmel mânâda hürriyet demek, insanın firavunlaşmaması ve başkasının hürriyetini istihza ve tahkir konusu yapmamasıdır. ‘Hürriyet Cehenneme lâyıktır, çünkü o kâfirlere mahsustur’ diyen bîçare şâire gelince, o, hürriyeti Bolşevizm mesleği ve her şeyi mübah sayan İbâhe Mezhebi zannetmiş. Hâşâ! Belki, insana karşı hürriyet, Allah’a karşı kul olmayı, ubudiyette bulunmayı netice verir. (…) Hürriyet, Rahman olan Allah’ın bir hediyesidir. Çünkü o, imanın özelliğidir. Zira, iman râbıtası ile Kainatın Sultanı Cenab-ı Hakka hizmetkar olan adam, başkasına zillet göstermeye tenezzül etmeyeceği, başkasının tahakküm ve istibdadı altına girmeye İslâmî izzeti ve şehâmeti bırakmayacağı gibi, başkasının hürriyet ve hukukuna tecavüz etmeyi de imanının şefkati bırakmaz. Evet, bir padişahın doğru bir hizmetkârı, kendisi üzerinde bir çobanın tahakküm etmesi gibi bir zilleti kabul etmez, hem de zavallı bir bîçareye tahakküme etmeye de tenezzül etmez. Demek, iman ne kadar mükemmel olursa, o derece hürriyet parlar. İşte Asr-ı Saadet…”
Hürriyet, insan iradesinin önemli bir derinliği ve benlik sırlarına açılmanın da sihirli kapısıdır” diyen Hocaefendi devamla şunları söylüyor: “O derinliğe açılamayan ve o kapıdan içeriye giremeyen İNSAN demek oldukça zordur. Yıllar ve yıllar var ki, bizler, hem içten hem de dıştan korkunç bir esaret cenderesi içinde kıvranıp duruyoruz. Duygu ve düşüncelerimize çeşit çeşit baskıların yapıldığı esaret cenderesi içinde… Okumanın, düşünmenin, hissetmenin ve yaşamanın tahdit edildiği böyle bir ortamda yenileşme ve gelişme bir yana, insanın insanî melekeleriyle kalabilmesi bile mümkün değildir. Evet, böyle bir zeminde, tecdid ruhuyla şahlanmış gözü sonsuzluklarda büyük insanların yetiştirilmesi şöyle dursun saf ve düz insan seviyesinin korunabilmesi bile çok zor olsa gerek. Böyle bir vasatta olsa olsa, ŞAHSİYET KAYMASINA uğramış zayıf karakterler, sünepe ruhlar ve duygularıyla mefluç insanlar bulunur. Yakın tarihimiz itibariyle, hem yuvanın, hem sokağın, hem eğitim müesseselerinin hem de sanat çevrelerinin ruhlarımıza pompaladığı çarpık düşünceler, sakat kriterler, maddeden ruha, fizikten metafiziğe herşeyimiz altüst etti. Bu dönem itibarıyla, düşüneyim derken saplantılarımızı ortaya koyuyor, her şeyi benlik yörüngeli planlıyor, inanç ve anlayışlarımızın yanında başka inanç ve anlayışlarımızın yanında başka inanç ve anlayışların da olabileceğini hiç mi hiç hesaba katmıyor; fırsat buldukça sık sık kuvvete başvuruyor, kuvvete başvurarak hakkın da iradenin de, hür düşüncenin de ağzının payını veriyor ve gelip gelip başkalarının tepesine biniyorduk. Ne acıdır ki, şu anda bile bunların olmadığını ve olamayacağını söyleyerek mümkün değildir. Oysa ki, milletçe yenilenmeye doğru yürürken, bir taraftan bin yıllık tarihî dinamitleri gözden bir kez daha geçirmemiz, diğer taraftan yüz elli senelik çeşitli DEĞİŞİM ve DÖNÜŞÜMLERİ sorgulamamız şarttır. Şarttır, zira günümüzde hükümler ve kararlar bir kısım tabulara göre verilmektedir. Böyle belli düşünceler altında verilen kararlar ise mâlûldür… velûd (doğurgan) olamaz… ve hele beklenilen aydınlık bir dönemi hazırlayamaz. Hâlihazırdaki anlayışa göre hazırlansa, ihtirasların öldürücü ağında yığınlar arası çatışmalar, partiler arası boğuşmalar, milletler arası kavgalar ve kuvvetler arası müsademeler hazırlanır. Bugün bir kesimin diğeriyle vuruşması bundan, farklılıkların kavgaya dönüşmesi bundan ve bir türlü aşılamayan yeryüzü vahşeti de yine bundandır. İnsanlar bu kadar bencil, bu kadar muhteris, bu kadar acımasız olmasalardı ihtimal dünya şimdikinden bir hayli farklı bir görünüm arzedecekti.
“Öyleyse bugün farklı dünyalara doğru yürürken hem başkalarına karşı olan tavırlarımızda, hem kendi benlik ve hırslarımız açısından biraz daha hür düşünceli ve hür iradeli olmalıyız… Evet, bugün her şeyden ziyade hür düşünceyi kucaklayabilen, ilme ve ilmî araştırmalara açık olabilen, kâinattan hayata uzanan çizgide Kur’an ve Sünnetullah arasındaki mutabakatı sezebilen engin sinelere ihtiyaç var. Bunu da şimdilerde ancak DEHÂ MİSYONUNU YÜKLENEN BİR CEMAAT yapabilir. Vâkıa eskiden bu büyük işler FERDİ DEHÂLAR ile temsil ediliyordu… ne var ki, her şeyin olabildiğince teferruata açıldığı ve ferd-i feridlerin dahi altından kalkamayacağı bir hâl aldığı günümüzde, artık dehânın yerini de ŞAHS-I MÂNEVÎ, MEŞVERET ve KOLLEKTİF ŞUUR almıştır ki, bu da yeryüzü mirasçılarının altıncı adımıdır.”
Ortak akıl da diyebileceğimiz böyle bir özelliğin inşaallah bir sonraki yazıda ele alınması gerekmektedir…
